Yazıda Neler Var?
İnsan, Kişilik, Gelişim Üzerine
İnsan, dünya üzerindeki en akıllı varlıktır. Düşüncesiyle, duygularıyla, davranışlarıyla diğer canlılardan ayrılmaktadır. İnsanın kişilik yapısı itibariyle bilinçaltı tarafından yönlendirildiği söylenir. Ancak insan sadece bilinçaltında sakladıkları sayesinde davranışlarını ortaya çıkarmamaktadır. Bilinçaltı insan davranışları için bir etkidir. Ancak bariz etki değildir. Çünkü insan çok yönlü bir yapıya sahiptir. Bu nedenle insanın sadece bilinçaltı tarafından değil aynı zamanda kurmuş olduğu sosyal ilişkilerde insanın davranışlarını yönlendirebilmektedir. Freud her ne kadar bilinçaltını keşfedip davranışları kontrol eden mekanizmanın bilinçaltı olduğunu söylese de durum farklıdır. Bilinçaltı insanın davranışlarını yönlendirir ama aynı zamanda sosyal ilişkilerde davranışlarımıza etki eder. Özellikle Freud 0-6 yaş arası insanın hayatının belirlendiği yaşam süreleri olduğunu söyler. Ancak Erikson insanın tüm hayatında 0-6 yaş arası gibi olayların olduğunu vurgular.
Erikson’un Kişilik Gelişim Kuramı
İnsan kişiliğinin gelişimi yaşa bağlanmaktadır. Erikson’a göre her yaş evresinde bireylerin farklı dertleri ve ön plana çıkan çelişkileri vardır. Bu çelişkiler olumlu ve dengeli çözümlenirse bir sonraki döneme başarı ile geçilir. Bu dönemler ise;
Temel Güvene Karşı Güvensizlik (0-1,5 yaş)
Bebeğin fizyolojik ihtiyaçlarının zamanında karşılanması gerekir. Annenin bebekte tensel temas ile olumlu tutum sergilemesi önemlidir. Bu durum bebekte temel güven oluşturur. Tersi durumda ise temel güvensizlik oluşur.
Özerkliğe Karşı Kuşku ve Utanç (1,5-3 yaş)
Bu yaşlar arası bebeğin kendi başına bir takım şeyleri yapma isteği ortaya çıkar. Bağımsız olmak ister. Ancak aile belirli katı kurallar koyarsa çocukta kuşku ve utanç duyguları ağır basar.
Girişimciliğe Karşı Suçluluk (3-6 yaş)
Çocuk bu yaşlarda meraklı olmaktadır. Evin her yerini keşfe çıkar. Eğer bu dönemde çocuğun merak ve keşif duyguları sert bir şekilde engellenirse suçluluk duyguları ortaya çıkar.
Başarıya Karşı Aşağılık Kompleksi (6-12 yaş)
Çocuğun okul çağıdır. Bu dönemde çocuğa etki eden faktör sadece aile değildir. Aynı zamanda okul ve arkadaşlık ilişkileri de çocuk üzerinde etkili olmaya başlar. Eğer çocuk okul ortamında akranlarından daha başarısız hissederse aşağılık kompleksi ortaya çıkar.
Kimlik Kazanmaya Karşı Rol Karmaşası (12-18 yaş)
Ergenlik dönemi olarak geçer. Bu dönem de ergen bir kimlik kazanma arayışına girer. Nne olmak istediğini neler yapmak istediğini bu dönemde sorgular. Eğer başarılı olamazsa rol karmaşası ortaya çıkar.
Yakınlığa Karşı Yalıtılmışlık (18-25 yaş)
Bu dönemde insanlar karşı cins ile olumlu ilişkiler kurma yoluna gider. Sevgi dolu bir hayat yaşamak adına bu tarz ilişkilere yönelirler. Bu dönemin krizi ise insanın kendini yalıtılmış ve yalnızlık hissetmesidir.
Üretkenliğe Karşı Durgunluk (25-60)
Bu yaşlarda insanların kendi işlerinde yeterli maddi ve manevi doyuma ulaşması gerekir. Yani insan kendisini işe yara, anlamlı ve üretken hissetmek ister.
Benlik Bütünlüğüne Karşı Umutsuzluk (60+ yaş)
Bu yaş dönemi genel olarak emekliliğe yakın ya da emekli olma yaşlarıdır. Bu dönemde insanlar geçmişte yaşadıklarına odaklanırlar. Bu dönemde insanlar önceki dönemlerindeki krizleri başarı ile atlatıp atlatamadıklarına odaklanırlar. Yani başarılı geçmiş olan dönemler kişi için benlik bütünlüğüne eriştiği anlamına gelir.