Yazıda Neler Var?
Stockholm Sendromu (Celladına Aşık Olmak) Nedir?
Adını Stockholm’deki banka soygunundan alan sendrom ilk olarak Nils Bejerot tarafından tanımlanmıştır. Banka soygununda soyguncular bir bankayı soyarak 4 kişiyi 6 gün boyunca rehin alırlar. Soyguncular rehinelerle aralarında iyi ilişkiler oluşturur. Polisin bankaya operasyon düzenleyeceğini rehineler fark eder ve soyguncuları uyarır. Olay sonrasında alınan rehineler soyguncular aleyhine ifade vermekten kaçınır ve avukatlık ücretlerini karşılamak için para toplarlar. 1973 yılında yaşanan bu olayda günün gazete manşetleri soyguncular için ‘bankadan para çalamadılar ama insanların kalbini çaldılar’ diye bahseder. Bir rehine ise serbest kaldıktan sonra nişanlısından ayrılır, hapiste olan banka soyguncusunu bekleyerek onunla evlenir.
Psikolojide ise bu sendrom, rehinenin kendisini rehin alan kişiye duygusal yönden bağlanma, sadakat gösterme, onlara yardımcı olma ve empati kurması haliyle açıklanır. İnsanın kendisini üzen, zora sokan, bu koşulları savunan ve bu koşullara sebep olan nedenleri görmezden gelen, ezenin yanında olma durumudur. Dış çevre ile bağlantısı kesilen rehine, hayatının kendini rehin alan kişinin elinde olduğunu düşünür ve bağımlılık geliştirir. Rehin alan kişinin yaptığı küçük iyilikler rehine tarafından büyük iyilikler gibi algılanır. Rehin alan kişi ile arasında bulunan bu iyi halden dolayı ona olumlu duygular besler. Aslında arada bulunan bu bağ isteyerek değil, uygulanan şiddetin sonucudur. Kişi bu durumun farkında değildir. Saldırıya uğrayan kişinin normal süreçte saldırgana karşı korku, endişe duygularının yerini sempati, hayranlık ve aşk gibi duygulara bırakmasıdır.
Stockholm Sendromu Hangi Koşullarda Gerçekleşebilir?
Stockholm Sendromu şu koşullarda gerçekleşebilmektedir:
- Kişinin hayatına yönelik bir tehdit hissetmesi,
- Kişinin saldırgan tarafından nezaket görmesi,
- Kişiyi kurtarabilecek kişilerden soyutlanma ve izole edilmesi,
- Kişinin kaçamayacağını düşünmesi,
- Rehin alınma durumu,
- Çocuk istismarları,
- Kadın istismarları
- Savaş esirleri,
- Tarikat üyeleri,
- Ensest mağdurları,
- Toplama kampı,
- Hapishane deneyimleri,
- Aşırı sahiplenici, aşırı kontrollü ilişkilerde gerçekleşebilir.
Stockholm Sendromu Gelişimini Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Stockholm Sendromu gelişimini etkileyen faktörler:
- Rehine ile rehin alan kişi arasındaki bağlılık ve yakınlık derecesi
- Rehin alınma süresi
- İçinde olduğu durumun hassasiyeti
- Düşmanca bir çevrede olma
- İzole durum
- Çaresizlik
Stockholm Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Stockholm Sendromu belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Rehin alan kişiye karşı olumlu duygular besleme,
- Rehinenin polise, kendini kurtarmak isteyenlere olumsuz duygular beslemesi,
- Bulunduğu durum ve istismarda kendini suçlama,
- Akılcılaştırma,
- Ufak bir iyilik için çok fazla minnet duyma,
- İstismarcının yönünden değerlendirme,
- İstismarcıyı mağdur olarak görme,
- Hayatta kalması ve öldürülmemesi için minnettarlık duyma,
- Şiddeti ve tehditleri reddetme,
- Kabus görmek,
- Zevk aldığı deneyimlerin değişmesi zevk alamama,
- Güvensizlik,
- Konsantrasyon bozukluğu,
- İnsomnia (Uykusuzluk Hastalığı),
- Sinirlilik hali.
Stockholm Sendromu Tedavisi Nasıldır?
Genellikle yetişkin kadınlarda görülen bir durumdur. Tedavi için psikoterapi tedavisi alınmalıdır. Uykusuzluk durumu mevcutsa ilaç tedavisi başlanabilir. Travma sonrası stres bozukluğu tedavisi uygulanır. Aile ve grup terapileri uygulanabilir. Grup terapilerinde aynı deneyime sahip kişilerle bağ kurarak bu duygular ile başa çıkmayı öğrenirler.